In de visie ‘Vitale teelt 2030’ (www.vitaleteelt.nl) is uiteen gezet hoe de bloembollensector werkt aan een vitale teelt met als horizon 2030. De bloembollensector wil hiermee voorop blijven lopen op het gebied van kwaliteit en duurzaamheid en bijdragen aan een gezonde leefomgeving. Naar aanleiding van deze visie is van 2019 tot medio 2023 het POP3 project ‘Vitale teelt Hyacint’ (https://vitaleteelt.nl/project-pop3-vitale-teelt-hyacint/) uitgevoerd voor ontwikkeling van een nieuw duurzaam teeltsysteem voor het telen van ziektevrije hyacintenbollen. Doel is de productie van kwalitatief goed, virus- en ziektevrij uitgangsmateriaal, dat versneld maar duurzaam opgekweekt is in beschermde omstandigheden. Hiermee kan het traditionele cyclische teeltsysteem waarbij bollen (inclusief besmette bollen) steeds worden terug geplant, vervangen worden door een éénrichting teeltsysteem. Hierin wordt gestart met nieuwe ziektevrije bollen, die in één (lineair) traject worden doorgekweekt tot leverbare bollen. Omdat gestart wordt met schone ziektevrije bollen kan het gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen in de buitenteelt flink omlaag en wordt de bodem veel minder belast. Dit sluit aan bij de vraag naar duurzaam geteelde en residuvrije bollen en strenge eisen voor virus- en ziektevrije bollen van buitenlandse markten. De effecten zullen ook merkbaar zijn bij waterschappen, provincie en de gemeenten doordat de nieuwe hyacintenteelt veel minder belastend is voor milieu, water en bodem.
De resultaten van het POP3 project ‘Vitale teelt Hyacint’ hebben laten zien dat het in principe mogelijk is om bollen ziektevrij te maken door vermeerdering in weefselkweek en opkweek onder beschermde condities (in kas of indoor), maar er zijn nog een aantal belangrijk knelpunten die opgelost moeten worden om te komen tot een economisch rendabele teeltwijze. Het gaat hierbij met name om plantfysiologische uitdagingen die de teeltsnelheid en efficiency beïnvloeden, en om een doordacht en gevalideerd systeem van toetsen op bolgezondheid gedurende de teelt.
In een nieuw project wil Wageningen UR Glastuinbouw en Bloembollen samen met telers, projectpartners en stakeholders aan de slag om de nog aanwezige knelpunten op te lossen (vandaar de naam: ‘the missing link’) de nieuwe manier van het telen van hyacintenbollen in de praktijk toe te passen.

doelen van het project zijn derhalve:
1. Verbetering van de selectieprocedure van goede kwaliteit ziektevrije bollen als uitgangsmateriaal voor de weefselkweekvermeerdering (of voor opzetten van virusvrije teelt zonder weefselkweek). Doorontwikkeling en validatie van het hygiëne en toetsprotocol voor virus (HyaMV en TRV), en de bacterieziekten geelziek (Xanthomonas hyacinthi) en agressief snot (Dickeya), op basis van het concept dat in het POP3 project ‘Vitale teelt hyacint’ is ontwikkeld en ervaringen in praktijk in 2023 en 2024.
2. Verbetering van vitale teeltsysteem (en daarmee ook verbetering van de economische rentabiliteit van het systeem) door:
a. Versnelde/verbeterde opkweek uit fysiologisch afgerijpte weefselkweekbolletjes (geteeld volgens nieuw ontwikkelde afrijpingsmethode in weefselkweek in 2023).
b. Teeltversnelling door meerdere teeltcycli per jaar (3 cycli per 2 jaar of sneller).
c. Opschaling van de vermeerdering door 1 of meerdere vermeerderingscycli met holbollen onder beschermde condities na de opkweek uit weefselkweek (figuur 1 – onder).
Oplossen van knelpunten in praktijk bij bedrijven die het vitale teeltsysteem in de praktijk gaan toepassen