De doorontwikkeling van groene schoolpleinen lijkt te stagneren doordat het niet duidelijk is of de investering voldoende oplevert. Daarom wordt een monitoringsstool ontwikkeld die inzicht geeft in de baten voor kinderen, biodiversiteit en klimaatbestendigheid en die tegelijkertijd de betrokkenheid van gebruikers bij het groene schoolplein stimuleert. De concept monitor wordt getest bij scholen in Rotterdam, waarna vanuit de resultaten de definitieve monitor wordt ontwikkeld.

Het doel van dit project is om een monitoringstool te ontwikkelen die inzicht geeft in de mate waarin het vergroenen van schoolpleinen bijdraagt aan een gezonde ontwikkeling (sociaal-emotioneel, cognitief, moreel en fysieke ontwikkeling) van kinderen (0 – 12 jaar) en de biodiversiteit en klimaatbestendigheid van de schoolomgeving.

In de breedte past dit project binnen Missie 1: Natuur. Meer specifiek draagt het project bij aan Missie 1C: Effectieve en duurzame inzet van Nature Based Solutions. Groene schoolpleinen zijn krachtige NBS die, in potentie, kunnen bijdragen aan een oplossing voor verschillende maatschappelijke opgaven Zo bevorderen ze, indien ze goed ontworpen, in potentie de ontwikkeling van kinderen en dragen ze bij aan de klimaatbestendigheid en de biodiversiteit van de omgeving (van den Bogerd et al., 2023). De monitoringstool kan bijdragen aan verdere onderbouwing voor de baten van groene schoolpleinen en kan daarmee verdere adoptie en doorontwikkeling van groene schoolpleinen ondersteunen. Door via de monitoringstool de bewijslast te vergroten komt er meer inzicht in wat de investering in groene schoolpleinen precies op korte en lange termijn oplevert voor een school en de maatschappij. Hiermee dragen we bij aan de breed ondersteunde ambitie dat groene schoolpleinen de voorkeursaanpak wordt zodat alle schoolpleinen in Nederland in 2030 groen en gezond ingericht zijn.
De ambitie om schoolpleinen van basisscholen te vergroenen beperkt zich niet tot Nederland. Ook in andere landen hecht men steeds meer belang aan het vergroenen van schoolpleinen, zoals blijkt uit initiatieven als het Europese project CoolSchools en het gebruik van de GSET in de landen België, Zweden en Turkije. De monitoringstool wordt zo opgezet dat deze ook internationaal te gebruiken is, waarmee we de adoptie van groene schoolpleinen wereldwijd. verder kunnen stimuleren en versterken.
Ook draagt het project bij aan Missie 1E: Technologie- en data gedreven natuurbeleid en Beheer. De monitoringstool biedt een nieuwe techniek om de bewijslast van groene schoolpleinen te ontsluiten. De data-infrastructuur van de monitoringstool zal, overeenkomend met de ambities van het innovatieprogramma, open, toegankelijk en gebruiksvriendelijk ingericht worden. Daarmee zorgt de monitor ervoor dat de verschillende stakeholders weloverwogen, duurzame keuzes kunnen maken in verschillende groene schoolplein projecten. Naast het bijdragen aan de besluitvorming draagt een monitor en de kennis die het genereert ook bij aan constante de verbetering van processen, het ontwerp van het schoolplein en inzichten, essentieel voor evidence-based beleid en beheer van groene schoolpleinen.
Het project daagt ook bij aan Missie 3B: Toekomstbestendige inrichting bebouwd gebied. Zoals eerder gesteld, groene schoolpleinen zijn krachtige NBS die in potentie kunnen bijdragen aan een klimaatbestendige en biodiverse inrichting van bewoond gebied (van den Bogerd et al., 2023). Groene schoolpleinen bevorderen niet alleen de gezonde ontwikkeling en gezondheid van mensen en kinderen die werken en leren op de scholen met een groen plein, maar kunnen ook de sociale cohesie en gezondheid van buurtbewoners bevorderen als het schoolplein open is na schooltijd. Het kan een coolspot zijn in de buurt (Boldemann et al., 2006; Christian et al., 2019), een opslag voor hemelwater (Voskamp et al., 2015), terwijl het groen ook nog bijdraagt aan de mentale en fysieke gezondheid van alle mensen in de buurt (Gascon et al., 2015; Gascon et al., 2016; Marselle et al., 2021; van den Berg et al., 2015). De monitor zal de bewijslast vergroten wat zo kan bijdragen aan verdere adoptie van groene schoolpleinen en zo dus nog in veel meer buurten in Nederland kan zorgen van een aantrekkelijke woon, werk- en leefomgeving die bijdraagt aan de gezondheid, klimaatbestendigheid en biodiversiteit.
Tot slot vindt er in dit project een cross-over plaats met de missies van de Kennis- en Innovatieagenda Gezondheid en Zorg. Ten eerste kan het project bijdragen aan de centrale missie “meer doen tegen gezondheidsverschillen”. Als groene schoolpleinen breder worden opgepakt en als de ambitie “ieder schoolplein vergroend bij 2030” wordt behaald, biedt het gelijke kansen voor ieder kind en iedere buurt in Nederland. Meer specifiek, draagt het project ook bij aan Missie 1 die luidt “In 2040 is de ziektelast als gevolg van ongezonde leefstijl en ongezonde leefomgeving met 30% afgenomen”. Zoals eerder gesteld, kunnen groene schoolpleinen bijdragen aan een gezondere leefomgeving (Gascon et al., 2015; Gascon et al., 2016; Marselle et al., 2021; van den Berg et al., 2015). Hiernaast zijn er ook aanwijzingen dat groene schoolpleinen kunnen bijdragen aan een van de aspecten van een gezonde leefstijl, namelijk fysieke activiteit. Op groene schoolpleinen zitten kinderen minder (Bates et al., 2018; Raney et al., 2019) én bewegen vooral meisjes meer dan op standaard schoolpleinen (van Dijk-Wesselius et al., 2018). Groene schoolpleinen hebben vooral impact op de leefstijl en leefomgeving voor de groep waar het, het meest toedoet: jonge kinderen. Op jonge leeftijd interveniëren in de leefstijl en leefomgeving kan zorgen voor duurzame, gezonde toekomst.
Tot slot, kan het project ook bijdragen aan Missie 5 die stelt “betere bescherming tegen gezondheidsdreigingen”. Groene schoolpleinen kunnen bijdragen aan de negatieve trends van klimaatverandering en verlies van biodiversiteit. Zo zorgen lange perioden met hele hoge temperaturen voor extreme hitte in versteende omgevingen. Deze extreme hitte kan zorgen voor warmteziekten als warmte-uitslag, hittekrampen, hitteberoerte of hitte-uitputting, en voor verminderd cognitief en fysiek functioneren (Daanen et al., 2010; Oke, 1982). Groene ruimte kunnen dit tegen gaan (Bowler et al., 2010; Norton et al., 2015). Daarnaast zien we de laatste jaren een groot verlies van biodiversiteit (Butchart et al., 2010). Het verlies aan biodiversiteit is zorgwekkend omdat het een cruciale rol speelt in de ecosysteem diensten essentieel voor menselijke gezondheid waaronder voedselvoorziening, geneeskunde, water beschikbaarheid en stabiliteit van het klimaat (Aerts et al., 2018; Marselle et al., 2021; Pinho et al., 2017; Sandifer et al., 2015; Von Hertzen et al., 2015). Groene schoolpleinen kunnen bijdragen aan het stimuleren van de biodiversiteit van de omgeving.

Dit project levert een monitoringsstool (een app, dashboard of ander soort vorm) op waarmee inzicht gekregen kan worden in de mate waarin het vergroenen van schoolpleinen bijdraagt aan een gezonde ontwikkeling van kinderen en aan de biodiversiteit en klimaatbestendigheid van de schoolomgeving. De monitoringstool is een middel waarmee we gebruikers betrokken houden bij het gebruik en onderhouden van hun groene schoolplein en het samen in kaart brengen van de impact die gemaakt wordt daarmee.